LAKTOZ NEDİR?

Dünya nüfusunun yüzde 70'i süt ve süt içeren (yoğurt dışında) yiyecekleri mide rahatsızlıklarından dolayı tüketememektedir. Laktoz intoleransı özellikle Afrika, Asya ve Akdeniz ülkelerinde yaşayanlarda görülen sütte bulunan şekerin laktaz enziminin yetersizliği nedeniyle sindirilememesinden kaynaklanan , kişilerde ishal, gaz ve şişkinlik belirtileri yapan genetik bir rahatsızlıktır.

Laktoz nedir?

Laktoz, inek sütününde bulunan bir şeker türüdür ve bağırsaklarda üretilen laktaz adlı bir enzim tarafından sindirilir. Bazı kişilerde bu enzim eksiktir. Laktaz eksikliği olanlar süt içtiklerinde gaz, şişkinlik, ishal gibi sorunlar yaşar.

Laktoz ve Laktaz nedir?
LaktOZ süt şekerine verilen isimdir. LaktAZ ise bu şekeri bağırsakta parçalayan enzimin adıdır. Laktaz enzimi normalde ince bağırsak hücreleri tarafından üretilir. Eğer bağırsakta Laktaz enzimi eksik ise vücudunuza süt ürünleri ile aldığınız laktoz bağırsakta parçalanamaz. Çünkü laktozun emilip kana geçmesi için laktaz ile parçalanması gerekir. Bu tür bireyler laktoz intoleransına sahiptir. Yani vücut laktoz denilen süt şekerini tolare edemez.
Laktoz intoleransının bazı sebepleri çok iyi bilinmemektedir. Örneğin ince bağırsak ülseri enzim üretimini azaltabilir. Daha seyrek olarak çocuklarda laktaz üretimi doğuştan düşük olabilir. Birçok insan için ise laktaz eksikliği doğal olarak zamanla gelişen bir durumdur.
Yaklaşık 2 yaşından sonra, vücut; laktazı daha az üretmeye başlar. Bununla birlikte bir çok insanda laktoz intoleransı var kabul edilir. Bir bardak süt içtikten sonra eğer size de kendinizi şiş hissediyorsanız dünya nüfusunun yüzde 70’i ile aynı probleme sahip olabilirsiniz. Bir sindirim sorunu olan laktoz intoleransı genelde Akdeniz, Asya ve Afrika toplumlarında daha sık karşılaşılan bir durumdur.
İntoleransa neden olan süt ve süt ürünlerinin miktarı insandan insana semptom çeşitliliğine neden olur. Düşük bağırsak laktaz aktivitesine sahip birçok insan, bir bardak sütü rahatsızlık hissetmeden tolere edebilir. Sert peynir (laktozu düşüktür), ve yoğurt gibi fermente süt ürünlerini de rahatlıkla tolere edebilir. Yoğurt gibi fermente süt ürünlerinin, dünyanın laktaz eksikliği çok olan bölgelerde yaygın bir şekilde tüketilmesinin nedeni de budur. Anacak bazı bireylerde bu tolerans dahi olmayabilir.

Genel olarak belirtiler;
- mide bulantısı
- mide krampları,
- mide dolgunluğu,
- şişkinlik,
- gaz,
- ishal
olarak sıralanabilir. Bu belirtiler laktoz içeren bir ürünü alındıktan yarım saat ile 2 saat arasında bir süre sonrasında başlayabilir. Belirtilerin şiddeti kişinin laktozu tolere edebilmesine göre değişir.
Bütün hayvan sütleri laktoz içerir. Soya sütü aslında bir bitki suyudur ve laktoz içermez tercih edilebilir. Laktoz intoleransı olan kişiler mutlaka besin etiketlerini dikkatlice okumalıdır. Etiket bilgisinde yazan süt veya laktoz dışında o ürünü peynir altı suyu, süt tozu veya sütün yan ürünleri olup olmadığı konusunda incelenmeli eğer bunlar o ürünün içeriğinde varsa tüketiminden kaçınılmalıdır.

Yoğurt tercih edilebilir mi?
Bazı çalışmalar yoğurtta bulunan ve probiyotik olarak bilinen yaşayan bakterilerin laktoz sindirimine yardımcı olduğunu göstermiştir. Buna rağmen yoğurt yine de herkeste aynı etkiyi göstermeyebilir, mide rahatsızlıklarına yol açabilir. Kefir de yine probiyotik içeriği ile Laktoz intoleransı olan kişilerin kullanabileceği başka bir alternatiftir. Ancak kefirde de yine yoğurttaki gibi kişisel farklılıklar görülebilir.

Laktoz intolerans testi
Eğer sizde laktoz intoleransı olduğuna dair bir şüphe varsa süt ve süt ürünleri tüketimini en az 2 hafta süreyle durdurun. Eğer kendinizi daha iyi hissederseniz şikâyetlerinizin artıp artmayacağını anlamak veya ne miktarda süt ürününden uzak durmanızı anlamak için yeniden süt için ve 2- 3 gün ne olduğunu görmek için bekleyin. Bazen laktoz intoleransı belirtilerini geç gösterebilir.
Ayrıca hekiminiz de size intoleransın varlığını anlamak için bir takım testler yapacaktır.

Laktozsuz süt nedir?
Laktoz intoleransınız var ise laktozsuz sütlerden kullanabilirsiniz. Bu sütlerin içine laktaz enzimi ilave edilmiştir. Böylece bağırsaklarınız laktoz şekerini kolayca tolere edebilir ve şikâyetleriniz oluşmaz. Bu sütlerin tadı biraz daha tatlı olabilir çünkü içeriğindeki laktaz sütteki laktozu küçük şekerlere ayırıcı etki gösterir.


Eğer Laktoz intoleransınız varsa
Bir seferde az miktarda süt almayı deneyin.
Süt içecekseniz mutlaka yemekle birlikte için.
Süt ürünlerindeki laktozun sindirimine yardımcı olan laktaid enzimini kullanabilirsiniz.
Laktaz sütü veya laktozsuz sütü tüketin.
Etiket okuma alışkanlığını mutlaka kazanın.
Eğer çocuğunuzda laktoz intoleransı varsa laktozsuz bebek mamalarını kullanablirsiniz.
Yeterli kalsiyum alımını sağlamak için soya sütü kullanabilirsiniz.
Süt ve süt ürünleri kullanımını mutlaka azaltın.