GÜL YAĞI

Bir sultanin ogluna nasihatleri

Ummadigin bir yerden umidini temelli kesme ve bir sey umdugun yerden
de sakin cok umitli olma. Cunku genelde nasip, umdugu yerden degil,
ummadigi yerden gelir.

Iyiye iyi, kotuye kotu de, hakki inkâr etme.

Yani sevmedigin bir kisi bile, bir seye iyi diyorsa, o sey gercekten
de iyi ise, ona sakin kotu deme. Kotu derlerse, sen de kotu oldugunu
biliyorsan; ona iyi deme. Hakki kabul etmenin, hakki inkâr etmekten
iyi oldugunu unutma.

Ofkelenme.

Biri sana ofkelenip sert soylerse sen ona yumusaklikla cevap ver.
Ama ahmaklara susmaktan baska care yoktur. Nitekim (Ve ma cevab-ul
ahmak-i illes-sukut) , yani (Ahmaga verilecek en guzel cevap ancak
susmaktir) demislerdir.

Senin uzerinde emegi olanin emegini bosa cikarma.

Eger o emegin karsiligini odemiyorsan bari nankor olma. Senin icin
emek ceken dusmanin ise, ona da elinden gelen her iyiligi, ihsani
yap. Cunku insan ihsanin kuludur.

Bazi iyi isler vardir, onlari âdet edinen hem halk katinda, hem de
Hak katinda itibar gorur.

Bunlar, ilim, edeb, tevazu, zuhd (sade hayatla yetinmek), dogruluk,
iffet, kimseyi incitmemek ve halka kolaylik gostermektir. Bunlarin
hepsinin sermayesi hayâdir.

Nitekim Peygamber efendimiz, (El hayâ-u minel iman) yani (Haya,
imandandir) buyuruyor. Haya varsa iman da var. Iman varsa, o iyi
islerin hepsi de hâsil olur.

Cahili, beceriksizi, insan yerine sayma, bunlarla beraber oturma,
hele kendini âlim sayan cahilden, aslandan kacar gibi kac. Cahille
sohbet etme, iyilerle sohbet et. Cunku, iyilerin sohbeti yuzunden
senin adin da iyi olur.

Sirlagan susam yagidir, ne zaman gulle sohbet eder, hemhâl olur,
artik ona susam yagi demezler, gul yagi derler, menekseyle hemhâl
olursa menekse yagidir derler.

Gul ve menekse gibi guzel ciceklerin hassalari, rayihalari yuzunden,
onlarla kirk gun dusup kalkinca, susamin adi unutuldu, gul ve
menekse ile anilir oldu. Hatta bu durumu hic bilmeyen onu gul yagi
menekse yagi sandi.

Onun icin Peygamber efendimiz, (Bir kavimle kirk gun dusup kalkan,
onlardan olur) ve (Kisinin dini, arkadasinin dini gibidir) buyurdu.
Demek ki iyilerle veya kotulerle beraber olan onlar gibi olur.

Sana yapilan iyilikleri asla unutma. Senden bir sey bekleyene,
sitemle "Benden bir seyler umuyorsun galiba" diyerek basina kakma;
cunku senden bir sey bekleyene sitem etmek "ben de bir menfaat
bekliyorum" demek olur ki, bu da himmetsizliktir.

Iyi huyu ve iyi kisiligi meslek edin, kotu huylardan uzak ol.
Kimseye zararin, azarin ve nazarin degmesin. Zarar verici olmak iyi
degildir; cunku zarardan eksIklik dogar, eksIklikten ise
serefsizlik.

Seni akilli kisiler ovsun, cahil kisiler ovmesin.

Cunku akillilar ileri gelenlerdir, cahiller ayak takimidir. Bu iki
grup birbirinin ziddidir. Akillinin bilgilice isini cahil begenmez,
cahilin bilgisizce isini akilli zaten begenmez.

Cunku akilli olan kendi mizacina uygun olarak bilgilice is gorur,
seni onun icin begenir; cahil de kendi mizacina uygun olarak is
gorur, seni onun icin over.

Cahilin ovdugu isten sakinmak gerek, tâ ki akillilarin eglencesi
olmayasin; cunku siradan kisilerin katinda ovulen insan, ileri
gelenlere maskara olur.

Kimseyi incitme. Birisi seni incitse de, sen onu incitme ki,
buyuklugun nisani budur